top of page

"THE GREAT OUTDOORS ...
in weer & wind!"

Comfortabele natuurbeleving

​​

Slecht weer bestaat eigenlijk niet, er is alleen maar ongeschikte kledij

​

- Sir Randolph Fiennes  -

​

Een goede voorbereiding van je recreatie bestaat niet enkel uit de juiste routes zoeken en nuttige apps downloaden. De correcte keuze qua schoenen en kledij kan het succes van de uitstap mee bepalen, uiteraard op basis van de weersvoorspellingen. 

Via deze website krijgt je heel wat interessante basisinfo mee: https://www.wandel.nl/ 

​

Indien je vaak in 'the outdoors' vertoeft, heb je vaak te maken met zweet, koude rillingen, klamme huid, ... Ons lichaam reageert uiteraard op de weersomstandigheden. Een goede kledijkeuze kunnen hierbij helpen. 

​

Basiskennis 'warmte'

Om het nut van kledij te begrijpen, moeten we eerst een aantal basiszaken begrijpen: 

​

WARMTE is energie!

Hoe meer energie er in een systeem is, hoe meer warmte er potentieel is. Temperatuur is de eenheid voor het meter van de warmte (energie). Er is niet zoiets als 'koude' (wel gebrek aan warmte/energie). Met kledij laat je toe om het lichaam warmte weg te werken of bij te houden. 

 

Energie/WARMTE gaat altijd van hoge temperaturen naar lagere temperaturen. We zijn bijna altijd in een omgeving waarin de omgeving kouder is dan ons lichaam. Daarom geven we warmte af. Gelukkig maar, want teveel warmte in het lichaam leidt tot HYPERTHERMIE! Onze kerntemperatuur moet stabiel blijven. Het lichaam heeft hiervoor diverse trucs. En kledij kan hierbij helpen. Dit moeten wij dus doen: kledij kiezen die ons helpt om de JUISTE HOEVEELHEID energie af te geven om mooi op temperatuur te blijven. Hoeveel en hoe snel is afhankelijk van de soort kledij. 

Het lichaam is niet ontworpen om koude binnen te laten (want er is in principe niet iets als 'koude'), maar wel om warmte te regelen zodat jouw kerntemperatuur mooi rond de 36 graden kan blijven. 

hypo hyper.png
Heat-transmittance-means1.jpg
baby.jpg

De omgeving kan op diverse manieren warmte onttrekken uit het lichaam.

  • radiatie (voor het grootste deel van de warmte)) - continu - via straling naar koudere lucht. ​

  • conductie - contact van voorwerp dat kouder is dan het lichaam (sneeuw, koud water, ...)

  • convectie - door wind of circulerende luchtstromen (denk aan ventilator - wind-chill-effect)

​

WET VAN THERMODYNAMICA: Warmte zal blijvend naar koude plaats (object, ruimte, ...) gaan tot beide even warm zijn.

Als je op een koude grond ligt, zal jouw energie naar deze grond overgebracht worden tot het even warm is. Mogelijk zal je dus blijvend energie doorgeven aangezien je de grond niet zo makkelijk opwarmt tot lichaamstemperatuur. 

Mensen houden van een tempratuur van 21 graden, maar in de lichaamskern zijn wij zo'n 36 graden. We geven dus permanent warmte af (als een verwarmingstoestel dat altijd aan staat).

Dit doen we grotendeels via radiatie. MAAR ... wanneer de temperatuur stijgt, zal radiatie niet meer zo effectief zijn. Conductie en convectie zullen meer naar de voorgrond komen. Het lichaam produceert zweet op de huid en faciliteert zo het conductie proces om warmte kwijt te spelen en hoopt dat er een ook wind is om via convectie warmte te verliezen. Dit is ​verdamping (evaporatie). Voor het proces van het verdampen van water (zweetparels) op de huid wordt er ook energie gebruikt van het lichaam. 

 

Van zodra de omgevingstemperatuur even hoog is als jouw kerntemperatuur zal jouw lichaam in HYPERTHERMIE gaan. Daar tegenover staat HYPOTHERMIE. Jouw lichaam verliest te veel warmte/energie (te snel). 

 

KLEDIJ faciliteert dus om energie in lichaam te houden of om energie makkelijk kwijt te spelen. 

Bijvoorbeeld: je doet geen donsdeken over je wanneer het lekker warm is. En je loopt niet in een t-shirt rond in een winters sneeuwlandschap.

Je doet kledij af wanneer het warmer wordt, je doet extra kledij aan wanneer het kouder wordt. 

stefan-pasch-7o1YIurZsWI-unsplash.jpg
tyler-raye-jP8C_yTF4BE-unsplash.jpg

Eén van de beste geleiders van warmte is WATER - als je in de zomer veel lichaamswarmte wenst kwijt te spelen, is zwemmen (in water waarvan temperatuur onder de lichaamstemperatuur is) een goed idee. 

 

Eén van de slechtste geleiders van warmte is LUCHT - als je in de winter warmte wenst te behouden rond je lichaam, moet je jezelf omringen met LUCHT. Dit is het BELANGRIJKSTE principe voor jouw kledijkeuze.

De kledij waarmee je warm wenst te blijven is gevuld met LUCHT (wol, dons, ...)! Deze kledij moet dus GEEN water ophouden, want dit zorgt ervoor dat de warmte makkelijker weg kan. De (binnenste) lagen van deze kledij zijn dus gemaakt om water te vervoeren WEG van de huid. 

Indien je ISOLATIE wenst, kies je dus voor een laag waar de lucht gevangen zit tussen je huid en een buitenlaag van kledij. Deze lucht warmt op door je lichaamsenergie en blijft 'hangen'. Kledij met goede TRANSPIRATIE/VENTILATIE doet dus net het omgekeerde en stimuleert om de lichaamswarmte van het lichaam weg te brengen om HYPERTHERMIE tegen te gaan. Losse open kledij die ventilatie stimuleert is hier goed voor. 

​​

jyotirmoy-gupta-A3yxqxXsutg-unsplash.jpg

Lagensysteem kledij

Pas voortdurend je kleding aan de omstandigheden aan. Als wandelaar & outdoorrecreant ben je op zoek naar een evenwicht tussen warmte behouden en zweet evacueren. Om dit te bereiken kies je voor sneldrogende en ademende materialen en regel je de lichaamstemperatuur door te ventileren (ritsen open en dicht), te reguleren (dunnere lagen aan- of uittrekken) of te kiezen voor specifieke materialen (bv. Merinowol, dons, ... bij koude). Probeer bij lage temperaturen niet excessief te zweten. 'SWEAT is DEAD' bij extreme vieskou.  

Het gevoel van warmte en koude hangt heel erg af van je persoonlijke metabolisme. Wetenschappelijk onderzoek wijst uit de vrouwen gemiddeld +/- 5°C koudegevoeliger zijn dan mannen. Sommige mensen zweten ook aanzienlijk meer dan andere. Test de verschillende combinaties uit, zo leer je wat voor jou werkt en wat niet. ('Hoe word ik bergwandelaar', D. Sanders & G. Van Speybroek)

​

Het drielagen systeem is een eenvoudige manier van kleden dat je toelaat comfortabel en droog outdoor activiteiten zoals wandelen en trektochten uit te oefenen in nagenoeg alle weersomstandigheden.

​

Indien je meer info wenst over het klassieke 3 lagen systeem: 

http://hiking.be/techniek/kledingsystemen/het-drielagen-systeem-voor-beginners/ 

​

De warmte regulatie is het best te controleren in kledij die in lagen gedragen wordt. Laagje af indien te warm, laagje er bij indien te koud.

​

Stoffen

 

Dit zijn een aantal voorbeelden van stoffen die gebruikt kunnen worden:

  • wol - topproduct dat bestaat uit 80% lucht. Dit is bijgevolg een extreem goede isolator! Wol absorbeert ook veel water en houdt op deze manier het water weg van jouw huid. Merinowol kan tot 30% van zijn eigen gewicht vocht opnemen zonder dat je het voelt op jouw huid. Zelf met deze hoeveelheid vocht, behoudt het zijn ISOLATIE. Daarnaast is het ook WINDRESISTENT dus het kan als buitenlaag dienen. De klassieke wol kan wel jeuken indien je het als basislaag gebruikt. Merinowol bestaat uit veel kleinere vezels en is JEUKVRIJ.  Ze stoten van nature geurbacteriën af, dus je hoeft het minder vaak te wassen. 

  • synthetische stoffen (vb: Fleece): synthetische vezels die wol imiteren. Het droogt zeer snel, isoleren wanneer ze vochtig zijn, absorberen geen vocht, goedkoper en zeer slijtvast. TOPalternatief voor wol. NADELEN:

    • Zeer slechte WINDRESISTENTIE. De wind gaat er recht door. 

    • ze smelten makkelijk 

    • geur!

  • Wol wordt vaak gemixt met synthetische vezels om te profiteren van de positieve werking van beiden. 

  • dons: zeer goede isolatie. Let wel op de FILL RATING (hoe hoger, hoe beter de isolatie) . Een echte lichtgewicht en enorm isolerend. Je kan het ook compact inpakken. Het grote nadeel: wanneer het nat wordt, verliest het zijn isolerende eigenschap omdat het samenklontert en dus luchtruimtes verliest.

  • katoen: bijna nooit een goede optie in outdoor omstandigheden (tenzij je bvb. tocht door woestijn doet). Katoen voert geen vocht niet efficiënt weg van de huid, droogt zeer traag en is daarom een zeer slechte isolator. Wol houdt je warm wanneer je wat nat bent, katoen houdt jou koud wanneer nat bent. Katoenen kousen moet je dus ook vermijden. Het is makkelijker om HYPOTHERMIE te hebben met katoen. 'Cotton kills' wordt vaak gezegd. Nochtans wordt dit vaak gebruikt als BASISLAAG (nochtans een zeer belangrijke laag die vocht moet kunnen wegvoeren). De reden ... deze stof is zeer goedkoop.  

3 lagen systeem - korte uitleg

de buitenlaag - comfortmapping

Waterdichte kledij? (bron: AS Adventure)

Een ommetje door een miezerige bui of een hele dag stappen door een stevige storm? Kies je voor een outdoorjas of skibroek, dan wil je natuurlijk weten hoeveel regen of sneeuw die tegenhoudt. “Om te achterhalen of je materiaal waterdicht is, kijk je naar de waterkolom op het label of op de site”, vertelt Wietse Claes, Outdoor Expert bij A.S.Adventure: “De waterkolom geeft aan hoe waterdicht de stof is. Hoe hoger het getal, hoe waterdichter de stof. Het staat dus voor de druk waartegen een materiaal bestand is, voordat er water doorheen sijpelt.”  

“Elk materiaal dat hoger scoort dan 1.500 mm wordt als waterdicht beschouwd. Dat is het absolute minimum en vooral functioneel als je vlug even naar buiten in de regen moet. Maar in de praktijk schiet het al snel tekort. Want zodra je een rugzak draagt of begint te bewegen, wordt de druk van 1.500 mm overschreden. Die rugzak zorgt voor externe druk op je schouders, terwijl je knieën en ellebogen voor interne spanning zorgen. Dat vergroot de kans op insijpelend water op die plaatsen.”

 

Vanaf 10.000 mm waterkolom (1 bar) en meer wordt kleding als ‘functioneel waterdicht’ beschouwd. “Je zal merken dat zowat alle waterdichte kledij met een (ademend) membraan die waarde haalt - of zelfs nog beter doet. De best presterende jassen met ademende membranen, zoals Gore-Tex en eVent, zetten vaak nog hogere waardes neer - tot zelfs 28.000 of 30.000 mm.” En dat is goed nieuws, want hoe hoger de waterkolom van een materiaal is, hoe hoger de druk waartegen de stof bestand is. En hoe langer je dus droog blijft!

​

Hoe wordt de waterkolom precies gemeten?

De waarde die je bij ‘waterkolom’ ziet staan, wordt in een laboratorium gemeten: op een stuk stof van 1 cm2 plaatst men een cilinder, die langzaam wordt gevuld met water tot er één druppel doorheen sijpelt. De hoogte die het water in de cilinder heeft bereikt, wordt beschouwd als de waterkolom van je jas. Meteen ook de reden waarom die waarde wordt uitgedrukt in millimeter.

​

Hoeveel millimeter waterkolom moet een jas zijn?

Allemaal goed en wel, die verschillende waarden als waterkolom. Maar hoe interpreteer je ze als eindgebruiker die ‘gewoon’ een degelijke, waterdichte jas, broek of tent wil? “Dat doe je door na te denken over de omstandigheden waarin je je materiaal gaat gebruiken en door de waterkolom daarop af te stemmen. Want ook externe factoren kunnen een extra belasting betekenen voor je materiaal.”

“De waterdichtste jas is een plastieken zak. Maar dat materiaal ademt niet, dus word je kletsnat van je eigen transpiratievocht. Voor een vissersjas is het bijvoorbeeld relevant dat die volledig waterdicht is, maar dat geldt enkel voor dat specifieke gebruik. Zodra je beweegt, telt ook het ademend vermogen van de jas. En hoe actiever, hoe groter het belang van dat ademend vermogen. Als trailrunner word je bijvoorbeeld liever natgemaakt door de verfrissende regendruppels tijdens een bui, dan continu zeiknat te zijn door je eigen zweet. Een hogere waterkolom levert dus niet altijd de meest geschikte jas op. Bedenk dus eerst wat je met je jas van plan bent.”

Deze afbeelding toont de opbouw van een hardshell van Gore-tex. Het gore-tex membraan is zeer kwetsbaar en wordt aan de binnen- en buitenkant beschermd door andere lagen.

 

De poriën in Gore-Tex zijn 700 keer groter dan een waterdampmolecuul: daardoor ontsnapt zweet er makkelijk doorheen. Maar tegelijk zijn ze ook 20.000 keer kleiner dan een waterdruppel, dus krijgt vocht van buitenaf geen kans om door te dringen. Daardoor is Gore-Tex waterdicht én ademend.

Als je de grootte van de porie voorstelt als een voetbalstadion, dan is een waterdampmolecule de grootte van een voetbal. De grootte van een waterdruppel is dan de grootte van de wereldbol.

082f84e2c0d288485258f3ba17d76a922c3ac88e_600_600_fill.jpg
voetbalstadion-borden-8-st.jpg
550x550.jpg

​

Uiteraard kan het ook anders. Er wordt vaak gesproken over het tweelagensysteem. O.a. de opkomst van de softshells zorgen voor deze verandering. 

​

Een softshell wordt gemaakt om de 2de laag (fleece) en de 3de beschermingslaag (jas) samen te vervangen door één laag, en die laag zou dan over de basislaag gedragen worden. In dit systeem is ademend vermogen belangrijker dan waterdichtheid. Dit betekent eigenlijk dat het niet waterdicht is, maar dat je ook niet nat zal worden wanneer het droog is van het zweten, terwijl je wel vochtig zou kunnen worden wanneer het regent, maar waarschijnlijk niet veel natter dan wanneer je een hardshell aanhad. Lees die laatste zin nog maar eens door…

Het fenomeen softshell verdient een eigen artikel, en dat krijgt het ook. Voorlopig definiëren we een softshell als volgt: een softshell is waterafstotend, voldoende winddicht en extreem ademend. Waterafstotend, niet waterdicht. Er is een verschil! En net omdat het “maar” waterafstotend is kan het zo goed ademen. (bron: hiking.be)

​

Een winddicht laminaat wordt dikwijls toegevoegd (vb: WINDSTOPPER van Gore). Dit houdt de wind tegen, niet de regen. De poriën van een Gore-Tex (waterdicht) zijn véél kleiner dan die van een windstopper. Producten met een windstoppende laag zijn daarom bijzonder geschikt in omstandigheden waarbij - door inspanning - transpiratievocht afgevoerd dient te worden en de wind toch geblokt moet worden. 

​

Indien je meer info wenst over de vergelijking tussen het 3 & 2 lagen systeem: http://www.oppad.nl/?uitrusting=hoe-werkt-het-3-lagen-systeem 

Schoenen​

Hieronder vind je extra info omtrent schoenen en voethygiëne: 

Kies de schoenen in functie van jouw doel. Denk aan de zool, de hoogte van de schoenen en de eigenschappen van de gebruikte stoffen/leer. 

Heb je nood aan waterdichte schoenen of aan schoenen die niet waterdicht zijn maar wel snel drogend zijn / goed ventileren? 

Heb je nood een een zool die enorm veel stabiliteit / stevigheid biedt of wens je een uiterst flexibele zool? 

Heb je nood aan een schoen met slijtvaste buitenlaag (ifv scherpe rotsen, ...) of heb je modieuze wensen? 

...

Maar herinner jezelf hier aan: goede wandelsokken zijn minstens even belangrijk. Ze helpen om blaren te voorkomen en goede kousen van bvb. merinowol helpen ook tegen de geurhinder. 

de types wandelschoenen

voetverzorging

OPDRACHT 'outdoor outfit'

​

Leef je terug in in de rol van kampverantwoordelijke van de back to nature kampen (zie pagina actieve en speelse natuurbeleving).

Jouw monitoren moeten constant buiten lesgeven. Uiteraard wil je een professionele uitstraling van jouw monitoren. Daarom biedt je hen een kledij- en schoenpakket aan. 

Stel een ideale outfit samen voor een kamp in de paasvakantie in België (denk aan de Aprilse grillen. Felle regen en vrieskou zijn mogelijk. Stel dit voor met een tekening/foto van een monitor, telkens met een link naar het kledingstuk dat je in het pakket erbij steekt (met 1 of 2 zinnetjes uitleg waarom je dit koopt). 

Websites zoals deze https://www.asadventure.com/nl/tags/type/keuzehulp.html?category=asadventure_department%253Awalking&page=0&size=14 kunnen je zeker en vast helpen. 

​

Meteo

Voor comfortabele outdoorrecreatie (ifv kledij en schuilplaatsen) is het correct inschatten van het weer uiteraard essentieel. KMI is het instituut die de meest accurate voorspellingen kan geven in België. Hun app is gratis verkrijgbaar. 

​

Deze apps kunnen ook gebruikt worden: https://www.buienradar.be/ + https://www.meteovista.be/ (betrouwbare weersvoorspellingen voor de ganse wereld). 

​

Voeding

Daarnaast is voeding een essentieel deel voor iedere trektocht of dagrecreatie. Het is niet alleen noodzakelijk om vol energie te kunnen recreëren, daarnaast kan het ook een deel van de beleving zijn. 

Hikersmaaltijden bestaan idealiter uit 50% koolhydraten, 35% vet en 15% eiwitten. Lijst per dag op hoeveel je denkt nodig te hebben, houd rekening met zo'n 3.500 calorieën per dag. 

Via https://www.trail.recipes/ vind je heel wat tips omtrent voeding & backpacking - trektochten. (onderstaande infographic is geen te kennen leerstof)

 

Top-10-hiking-foods-jpg-768x1144.jpg
bottom of page